Ο James Rachels (1941-2003), εξέχων καθηγητής φιλοσοφίας, δίδαξε στα Πανεπιστήμια του Ρίτσμοντ, της Νέας Υόρκης, του Μαϊάμι, του Ντιουκ και της Αλαμπάμα. Το βιβλίο του Moral Problems –το οποίο εκδόθηκε το 1971– εστιάζοντας σε πραγματικά και συγκεκριμένα ηθικά ζητήματα άλλαξε τον τρόπο διδασκαλίας της ηθικής φιλοσοφίας στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Έχει γράψει συνολικά έξι βιβλία για την ηθική και τη φιλοσοφία, έχει δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα και έχει επιμεληθεί επτά συλλογικούς τόμους. Λίγο προτού διαγνωστεί ότι πάσχει από καρκίνο, ολοκλήρωσε το Problems of Philosophy, έργο το οποίο εκδόθηκε μετά το θάνατό του.

Ο Stuart Rachels είναι καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν την πολιτική φιλοσοφία, τη μεταφυσική, τη μεταηθική, τη φιλοσοφία του νου και τη λογική. Έχει επανεκδώσει πολλά από τα βιβλία του πατέρα του James Rachels, έχει γράψει δεκάδες άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και έχει επιμεληθεί συλλογικούς τόμους.

Πρόλογος 11
Σχετικά με την έκτη έκδοση 13
Σημείωμα του επιμελητή 17

1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΗΘΙΚΗ;
1.1. Το πρόβλημα του ορισμού 19
1.2. Παράδειγμα πρώτο: η μικρή Τερίσα 20
1.3. Παράδειγμα δεύτερο: η Τζόντι και η Μέρι 25
1.4. Παράδειγμα τρίτο: Τρέισι Λάτιμερ 27
1.5. Λόγος και αμεροληψία 31
1.6. Η ελάχιστη αντίληψη περί ηθικής 35

2. Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΥ
2.1. Διαφορετικοί πολιτισμοί έχουν διαφορετικούς
ηθικούς κώδικες 37
2.2. Πολιτισμικός σχετικισμός 39
2.3. Το επιχείρημα των πολιτισμικών διαφορών 41
2.4. Οι συνέπειες του πολιτισμικού σχετικισμού 43
2.5. Γιατί υπάρχουν λιγότερες διαφωνίες απ’ ό,τι φαίνεται 46
2.6. Μερικές αξίες είναι κοινές σε όλους τους πολιτισμούς 48
2.7. Κρίνοντας μια πολιτισμική πρακτική ως ανεπιθύμητη 49
2.8. Επάνοδος στους πέντε ισχυρισμούς 53
2.9. Τι μπορούμε να διδαχτούμε από τον πολιτισμικό σχετικισμό 56

3. Ο ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ
3.1. Η βασική ιδέα του ηθικού υποκειμενισμού 59
3.2. Η εξέλιξη της θεωρίας 61
3.3. Το πρώτο στάδιο: απλός υποκειμενισμός 61
3.4. Δεύτερο στάδιο: συγκινησιοκρατία 63
3.5. Ο ρόλος του λόγου στην ηθική 68
3.6. Υπάρχουν αποδείξεις στην ηθική; 70
3.7. Το ερώτημα για την ομοφυλοφιλία 73

4. ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Η ΗΘΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ;
4.1. Η εικαζόμενη διασύνδεση ηθικής και θρησκείας 79
4.2. Η θεωρία της θεϊκής επιταγής 81
4.3. Η θεωρία του φυσικού δικαίου 85
4.4. Θρησκεία και επιμέρους ηθικά ζητήματα 90

5. ΗΘΙΚΟΣ ΕΓΩΙΣΜΟΣ
5.1. Έχουμε καθήκον να βοηθήσουμε τους ανθρώπους
που λιμοκτονούν; 97
5.2. Ψυχολογικός εγωισμός 99
5.3. Τρία επιχειρήματα υπέρ του ηθικού εγωισμού 106
5.4. Τρία επιχειρήματα κατά του ηθικού εγωισμού 113

6. Η ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ
6.1. Το επιχείρημα του Χομπς 119
6.2. Το δίλημμα του φυλακισμένου 123
6.3. Μερικά πλεονεκτήματα της θεωρίας του κοινωνικού συμβολαίου. 128
6.4. Το πρόβλημα της πολιτικής ανυπακοής 131
6.5. Δυσκολίες της θεωρίας 135

7. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΩΦΕΛΙΜΙΣΜΟΥ
7.1. Η επανάσταση στην ηθική 141
7.2. Παράδειγμα πρώτο: ευθανασία 143
7.3. Παράδειγμα δεύτερο: μαριχουάνα 146
7.4. Παράδειγμα τρίτο: ζώα εκτός του ανθρώπου 149

8. Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΩΦΕΛΙΜΙΣΜΟ
8.1. Η κλασική εκδοχή της θεωρίας 157
8.2. Μόνο η ηδονή είναι σημαντική; 157
8.3. Μόνο οι συνέπειες είναι σημαντικές; 160
8.4. Πρέπει να ενδιαφερόμαστε εξίσου για όλους; 164
8.5. Η υπεράσπιση του ωφελιμισμού 166
8.6. Συμπεράσματα 173

9. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΠΟΛΥΤΟΙ ΗΘΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ;
9.1. Χάρι Τρούμαν και Ελίζαμπεθ Άνσκομπ 175
9.2. Η κατηγορική προσταγή 179
9.3. Τα επιχειρήματα του Καντ για την ψευδολογία 181
9.4. Συγκρούσεις μεταξύ κανόνων 185
9.5. H διορατικότητα του Καντ 186

10. Ο ΚΑΝΤ ΚΑΙ Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
10.1. Οι κεντρικές ιδέες του Καντ 189
10.2. Ανταπόδοση και ωφέλεια στη θεωρία της ποινής 193
10.3. Η καντιανή ανταποδοτική θεωρία της ποινής 196

11. Ο ΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ
11.1. Υπάρχει διαφορά ως προς την ηθική σκέψη ανδρών
και γυναικών; 201
11.2. Συνέπειες για τις ηθικές κρίσεις 209
11.3. Συνέπειες για την ηθική θεωρία 213

12. Η ΑΡΕΤΑΪΚΗ ΗΘΙΚΗ
12.1. Η αρεταϊκή ηθική και η ηθική της ορθότητας
των πράξεων 215
12.2. Οι αρετές 217
12.3. Δύο πλεονεκτήματα της αρεταϊκής θεωρίας 228
12.4. Αρετή και διαγωγή 229
12.5. Το πρόβλημα της έλλειψης πληρότητας 231
12.6. Συμπέρασμα 232

13. ΠΩΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ηθικη ΘΕΩΡΙΑ;
13.1. Ηθική χωρίς ύβρι 235
13.2. Αντιμετωπίζοντας τους ανθρώπους όπως τους αξίζει 238
13.3. Μια ποικιλία κινήτρων 239
13.4. Ωφελιμισμός πολλαπλών στρατηγικών 240
13.5. Η ηθική κοινότητα 244
13.6. Δικαιοσύνη και ακριβοδικία 245
13.7. Συμπέρασμα 247

Βιβλιογραφικές πηγές 249
Επίμετρο του επιμελητή 259
Επιλογή ελληνικής βιβλιογραφίας
για τη σύγχρονη ηθική φιλοσοφία 269
Ευρετήριο 273

Εύα Στάμου, Στοιχεία Ηθικής Φιλοσοφίας, www.bookpress.gr, 7.6.2012

Σταύρος Καραγεωργάκης, Στοιχεία ηθικής φιλοσοφίας, www.philosophica.gr, 30.9.2013