JOHN GRAY
ΑΧΥΡΕΝΙΑ ΣΚΥΛΙΑ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΖΩΑ
€18,86
Σύνοψη
«Πώς να στοχαστείτε την αναπόφευκτη καταστροφή της πλειονότητας των ανθρώπων με απόλυτη αταραξία».
Στα Αχυρένια σκυλιά ο John Gray αντιμάχεται τις αστόχαστες πεποιθήσεις των σκεπτόμενων ανθρώπων και προσφέρει μια εξαιρετικά διεισδυτική ματιά για την ανθρώπινη κατάσταση. Ξεκινώντας με την παραδοχή ότι ο άνθρωπος δεν κατέχει μια προνομιούχα θέση σε σχέση με άλλα ζώα και το φυσικό του περιβάλλον εξαπολύει μια δριμεία επίθεση στην ανθρωπιστική πεποίθηση που βλέπει τον άνθρωπο να κυριαρχεί τη Γη, να υπερβαίνει κάθε φυσικό όριο, να ελέγχει το περιβάλλον του και την ίδια του τη μοίρα. Όπως γράφει και ο ίδιος «οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν πως ανήκουν σε ένα είδος που μπορεί να κυριαρχήσει στο πεπρωμένο του. Αυτό είναι πίστη, όχι επιστήμη».
Η προφανής μας ανικανότητα να διαχειριστούμε τον εαυτό μας ή τον κόσμο δεν είναι ελάσσον ζήτημα. Μαρτυρά τη θεμελιώδη ασυνέχεια ανάμεσα στις αυταπάτες της συνείδησής μας και στην πραγματική μας θέση στη φυσική τάξη. Για τον Gray αυτή η ασυνέχεια και οι αυταπάτες εμφανίζονται πιο έντονα στη «Δυτική παράδοση». Από την εποχή του Πλάτωνα εισήχθησαν μια σειρά αφαιρέσεις μεταξύ του εαυτού μας και του κόσμου. Το αληθές το όμορφο και το καλό έγιναν οι ανύπαρκτοι στόχοι μιας αδύνατης αναζήτησης. Και όλα αυτά έθρεψαν την υπέρτατη αυταπάτη: ο εαυτός είναι μια ορθολογική, συνεχής οντότητα, ένας δρών στον κόσμο, διαφορετικός από όλους τους άλλους. Αλλά αφού ο εαυτός είναι μια αυταπάτη, η ηθική είναι ένας παραλογισμός ή μάλλον ένα αφροδισιακό. «Δεν μας έχει κάνει καλύτερους ανθρώπους σίγουρα όμως έχει εμπλουτίσει τις διαστροφές μας». Η ηθική είναι μια ακόμα αφαίρεση μεταξύ τους εαυτού μας και του κόσμου.
Ο σύγχρονος ανθρωπισμός αρνείται και συγκαλύπτει την αναλγησία. Είμαστε απρόθυμοι ή και ανίκανοι να καταλάβουμε πως όχι απλώς συγγενεύουμε με άλλα ζώα, αλλά σαν και αυτά είμαστε αδύναμοι σε σχέση τόσο με το ατομικό όσο και με το συλλογικό πεπρωμένο μας, κάτι που μας οδηγεί στη δίχως νόημα πίστη στην πρόοδο. Η ιδέα ότι μπορούμε με κάποιον τρόπο να προοδεύουμε είναι μία ακόμα αυταπάτη. Οι άνθρωποι της δράσης, που παλεύουν για τη βελτίωση θεωρούν τον εαυτό τους ήρωα. Στην πραγματικότητα όμως «αναζητούν την παρηγοριά για μια αλήθεια που δεν μπορούν να αντέξουν λόγω αδυναμίας. Κατά βάθος η πίστη τους ότι η ανθρώπινη βούληση μπορεί να μεταμορφώσει τον κόσμο αρνείται την ίδια τους τη θνητότητα. Ο εαυτός που πασχίζει να κυριαρχήσει στον κόσμο είναι απλώς ένα τρεμοφέγγισμα στην επιφάνεια των πραγμάτων». Στόχος της ζωής, δηλώνει στο τέλος ο Gray, δεν είναι η δράση αλλά η ενατένιση. Πρέπει να αποσυρθούμε απλώς από τις επιδιώξεις μας και απλώς να κατανοούμε.
Συγγραφέας
Ο John Gray είναι ομότιμος καθηγητής ευρωπαϊκής σκέψης στο London School of Economics. Ριζοσπαστικός διανοητής έχει γράψει εκτενώς για την παγκοσμιοποίηση, την παγκόσμια οικονομία και την πολιτική. Έχει γράψει περισσότερα από είκοσι βιβλία, μεταξύ των οποίων: το False Dawn (ελλ. έκδ. Απατηλή αυγή, Πόλις), Al Qaeda and What it Means to be Modern (ελλ. έκδ. Η Αλ Κάιντα και η νεωτερικότητα, Μεταίχμιο), Heresies: Against Progress and Other Illusions και Black Mass: Apocalyptic Religion and the Death of Utopia.
Περιεχόμενα
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ
1. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
2. Η ΑΠΑΤΗ
3. ΟΙ ΔΙΑΣΤΡΟΦΕΣ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ
4. Ο ΑΛΥΤΡΩΤΟΣ
5. ΜΗ ΠΡΟΟΔΟΣ
6. ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ
ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
Απόσπασμα
Κριτικές
Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό και, όπως πιστεύω, ένα σπουδαίο βιβλίο που στο μέλλον, αν έχουμε μέλλον, θα το διαβάζουν σοφότερες γενιές από τη δική μας. Νευρώδες, επιγραμματικό και περιεκτικό, αποτελεί έργο ενός μυαλού με τεράστια μόρφωση και περιέργεια. Η προεξάρχουσα αρετή του βιβλίου –αυτή που πρέπει να κατασιγάσει κάθε διαφωνία– είναι ότι συμβουλεύει μονάχα την ταπεινότητα. Υποσκάπτει όλες τις σύγχρονες ματαιότητες και, συνηγορώντας υπέρ της ενατένισης παρά υπέρ της δράσης, ζητά μονάχα να έρθουμε σε ειρήνη με τον εαυτό μας και με τον κόσμο. Αν διαβαστεί κατάλληλα, αυτό το βιβλίο θα σας φέρει τη γαλήνη. Δεν μπορώ να διανοηθώ καλύτερες συστάσεις.
Bryan Appleyard, Literary Review
Τίποτα δεν θα σας κάνει να αρχίσετε να σκέφτεστε όσο αυτό το θαυμάσιο βιβλίο […] ανοίγει νέους ορίζοντες στην κατανόηση και θα το υποτιμούσαμε αν αποκαλούσαμε τα συμπεράσματά του καθησυχαστικά.
George Walden, The Sunday Telegraph
Βιβλίο που σε απορροφά, γεμάτο προκλητικές ιδέες με τις οποίες θες να διαφωνήσεις […] ανησυχητικό μα, παραδόξως, όχι αποκαρδιωτικό
Joan Bakewell, The New Statesman
Εξαίρετο […] Ο Gray είναι αναμφισβήτητα μια υπολογίσιμη δύναμη. Είναι ο πιο διαυγής και συναρπαστικός συγγραφέας στον τομέα της πολιτικής θεωρίας από την εποχή του Isaiah Berlin.
Johann Hari, The Independent
Μια οξυδερκής αποτίμηση της ανθρώπινης φύσης και του σχεδόν απεριόριστου ταλέντου μας στην αυταπάτη. Ένα βαθιά προκλητικό και ανησυχητικό βιβλίο.
J. G. Ballard
Σκληρό και αυτομαστιγωτικό […] μια επίθεση που απογυμνώνει τον ανθρωπιστικό προοδευτισμό και όλα του τα παράγωγα.
David Marquand, New Statesman
Ένα αξιοσημείωτο καινούριο φιλοσοφικό έργο […] τα Αχυρένια σκυλιά είναι το σπανιότερο των πραγμάτων, ένα σύγχρονο φιλοσοφικό έργο δίχως ακατάληπτη γλώσσα, εντελώς προσιτό, το οποίο σχετίζεται βαθιά με τον ραγδαία εξελισσόμενο κόσμο στον οποίον ζούμε. Τα Αχυρένια σκυλιά είναι ένα απλό εργαλείο που με αποτελεσματική χρήση έχει καταστροφικό αποτέλεσμα […] αφότου το διαβάσετε, θα διαπιστώσετε ότι τα πάντα παραμένουν ακριβώς ίδια – αλλά μοιάζουν πολύ διαφορετικά. Κι αυτό είναι ενοχλητικό.
Will Self, The Independent
Η Φάρμα των ζώων του Τζορτζ Όργουελ μάς ξύπνησε από έναν βαθύ ύπνο γεμάτο όνειρα πεφωτισμένου ανθρωπισμού. Τα Αχυρένια σκυλιά του John Gray μάς αναγκάζουν να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να δούμε τον εαυτό μας όπως είναι.
James Lovelock
Συγχρόνως τρομακτικό και γοητευτικό, το αξιοσημείωτο καινούριο βιβλίο του Gray μάς δείχνει πώς θα ήταν να ζούμε δίχως τον περισπασμό της παραμυθίας.
Adam Phillips
Ρεαλιστικό και διασκεδαστικό, αυτή είναι η λαϊκή φιλοσοφία στην καλύτερή της στιγμή. Όσο περισσότερο διαφωνείς με την κύρια επιχειρηματολογική γραμμή του Gray, τόσο περισσότερα αποκομίζεις από αυτόν. Εξαίρετο!
Don Cupitt
Ο Gray καθιστά τη φιλοσοφία προσιτή στον μη ειδικό […] Όσοι θέλουν τη φιλοσοφία τους γρήγορη και ξέφρενη, συνιστούμε τα Αχυρένια σκυλιά ως μια απειλητική επίθεση στην ανθρωποκεντρική σκέψη.
Ian Thomson, The Independent
Ο Gray έγραψε ένα βιβλίο θαυμαστά απολαυστικού πεσιμισμού. Εκπληκτικό βιβλίο. Δεν θα συμφωνήσουν όλοι με τον Gray, όμως αυτό το βιβλίο θα έπρεπε να τους παρακινήσει όλους να σκεφτούν με φρέσκο και επώδυνο τρόπο. Δεν υπάρχει ανώτερο εγκώμιο.
Richard Holloway, The Scotsman
Γράφει όπως μιλάει, με την απολαυστική, υψηλού κινδύνου επιτακτικότητα ενός επικεφαλής του ιππικού […] Τα Αχυρένια σκυλιά συνδυάζουν οξύνοια, πείσμα και έντονο πόνο.
Times Literary Supplement
Ένα οχληρό βιβλίο που ερεθίζει τη σκέψη […] Άραγε διαφέρουμε όντως τόσο πολύ από τα ζώα; Άραγε είμαστε όντως ανώτεροι; Το βιβλίο του Gray πείθει με την επιχειρηματολογία του για την αντίθετη άποψη.
Sunday Times (Δουβλίνο)
Αυτό το βιβλίο είναι προκλητικό και καλογραμμένο. Ο Gray εκφράζει τις απόψεις του με σαφήνεια, πειθώ και τεκμηρίωση. Τα Αχυρένια σκυλιά εμπεριέχουν τόσες αφοπλιστικές απόψεις και τόσες ιδέες που ερεθίζουν τη σκέψη ώστε είναι δύσκολο να φανταστούμε κάποιον αναγνώστη να μη συγκινείται.
Focus
Νικήτας Σινιόσογλου, Γκρέυ: Για την ουτοπία, www.philosophica.gr, 5.5.2010
Κωνσταντίνα Βούλγαρη, Αχυρένια σκυλιά, Περιοδικό "Αθηνόραμα", 5.11.2009
Δημοσθένης Κούρτοβικ, Ο πικρός λογαριασμός μιας γλυκιάς αυταπάτης, "Τα Νέα"/ "Βιβλιοδρόμιο", 14.2.2009
Harry Van Versendaal, Η γνώση δίνει δύναμη, όχι ηθική, "Η Καθημερινή", 20.12.2008
Ξενοφών Μπρουντζάκης, Σελίδες που σκέφτονται, "Το Ποντίκι"/ "Βιβλιοπόντικας", τχ. 9, 18.12.2008
Θανάσης Γιαλκέτσης, Ανάγκη για νέα κριτική έρευνα, "Ελευθεροτυπία"/ "Βιβλιοθήκη", τχ. 532, 12.12.2008
Harry Van Versendaal, The chameleon man, "Athens Plus", 28.11.2008
